Σχολείο: Ανοίγει ή κλείνει ορίζοντες;

Σχολείο: Ανοίγει Κλείνει ορίζοντες

Ένα από τα πιο δυνατά μου πάθη είναι το πάθος για γνώση. Πάντα θέλω να μαθαίνω περισσότερα, συγκεντρώνω πληροφορίες από παντού, τις συνδυάζω, βγάζω συμπεράσματα, αποθηκεύω πράγματα. Αυτό όμως που με ενθουσιάζει τόσο, φέρνει μαζί του έναν από τους μεγαλύτερους μου φόβους, το σκοτάδι. Κάθε νέα γνώση που αποκτώ επιβεβαιώνει το φόβο μου πως τελικά η κοσμοθεωρία μου ήταν λάθος αφού βασιζόταν σε λάθος δεδομένα. Όσο περισσότερα μαθαίνω, τόσο περισσότερο με περικλείει το σκοτάδι, αφού συνειδητοποιώ πόσα ακόμα θα υπάρχουν που ούτε τα διαισθάνομαι τώρα (και ίσως να μη τα γνωρίσω ποτέ, καταραμένε χρόνε..).

Στα 12 χρόνια του σχολείου ποτέ δεν ήμουν απλά καλός μαθητής. Πάντα άριστος! Το σχολείο ήταν πάντα ο ναός της γνώσης για ‘μένα. Μάθαινα τόσα πράγματα! Ακόμα κι όταν μεγάλωσα και άρχισα να ξεχωρίζω τους «καλούς» και τους «κακούς» καθηγητές, ποτέ δεν αμφισβήτησα το θεσμό της παιδείας. Τα βιβλία είχαν πάντα κάτι να μου δώσουν κι εγώ ήμουν πάντα από πάνω τους. Και με όλες αυτές τις γνώσεις έχτιζα, κατασκεύαζα το κάστρο μου. Κάθε τι που με απασχολούσε του έδινα εξηγήσεις, ξόρκισα (σχεδόν) όλους μου τους φόβους με τις εξηγήσεις μου (;). Και το κάστρο ήταν πλέον έτοιμο, κι εγώ ήμουνα πλέον έτοιμος να βγω στον κόσμο, να δημιουργήσω κι εγώ με τη σειρά μου.

Δε σταμάτησα να ψάχνω όμως, να μαζεύω γνώσεις. Καλά, για το πανεπιστήμιο ας μη το συζητήσουμε, αλλά δεν πειράζει, τώρα πια ήμουν έξω από το σπίτι όλη μέρα, έκανα νέους φίλους, τριγυρνούσα σε νέα στέκια.. Άπειρο υλικό για επεξεργασία!

Τότε άρχισαν οι σεισμοί. (Η κοπέλα που δέχτηκε επίθεση μπροστά στα μάτια μου ένα βράδυ στην Ομόνοια) Στην αρχή δεν πανικοβλήθηκα. Το κάστρο μου ήταν γερό. (Οι νεαροί αλλοδαποί με το βλέμμα απόγνωσης στο πίσω κάθισμα του περιπολικού) Όμως όλο και περισσότερο άρχισα να βλέπω πράγματα που δε τα εξηγούσαν οι γνώσεις μου, (ο πρώην μου που πάλευε να γλιτώσει από τη μιζέρια και την παρακμή μιας κατεστραμμένης οικογένειας) άρχισα να νιώθω συναισθήματα τόσο έντονα που δεν καταλάγιαζαν με τις εξηγήσεις μου. (Το ξύλο που τρώνε οι φοιτητές από τα ΜΑΤ) Το κάστρο άρχισε να καταρρέει. Προσπάθησα πολύ να περισώσω ότι μπορούσα, αλλά τα μπαλώματα δεν κρατάνε για πολύ.(Ο ναρκομανής που άρχισε να με βρίζει με όλη του τη δύναμη γιατί δε του έδωσα 50 λεπτά) Έπεσαν όλα, τα «σωστά» και τα «λάθος», τα «πρέπει» και τα «δεν πρέπει», όλα. Μαζί κατέρρευσα κι εγώ. Στα 19 μου χρόνια βρέθηκα χωρίς καμία πανοπλία αντιμέτωπος με τον κόσμο.

Ακόμα προσπαθώ να τα εξηγήσω όλα (οι κακές συνήθειες δύσκολα κόβονται) αλλά τώρα είμαι πολύ πιο δύσπιστος. Μες στα άλλα που ψάχνω, προσπαθώ να καταλάβω τι με οδήγησε στο να έχω μια τόσο άκυρη ιδέα για τον κόσμο ως τώρα. Και φυσικά όλα καταλήγουν στην πηγή των γνώσεων μου ως τώρα: το αγαπημένο μου σχολείο.

Μεγάλωσα και πήγα σχολείο στα προάστια. Θα μιλήσω μόνο για το λύκειο γιατί είναι το πιο πρόσφατο αλλά και το πιο χαρακτηριστικό από τα σχολείο που πέρασα. Τα κτίρια ήταν μεγάλα, είχαμε γήπεδο μπάσκετ, βόλευ, ποδοσφαίρου, είχαμε δανειστική βιβλιοθήκη και –βέβαια- ήμασταν από τα σχολεία με τη μεγάλη επιτυχία στις πανελλήνιες. Μάλλον επειδή λειτουργούσε με επιτυχία το «πρότυπο σύστημα» που εφαρμόστηκε ή βέβαια χάρη στους καθηγητές που έκαναν «υψηλού επιπέδου μάθημα», δηλαδή δίδασκαν τα πιο δύσκολα θέματα. Και βέβαια ποτέ κανείς δε μπόρεσε να τους πει άδικους στην αξιολόγηση. Τι περισσότερο μπορούσα να ζητήσω; Τελειώνοντας το γυμνάσιο και πριν πάω λύκειο αισθανόμουν πολύ τυχερός! Κάνοντας ένα άλμα 5 χρόνια μετά, βρίσκω τον εαυτό μου να καταριέται την ώρα και τη στιγμή που βρέθηκα σ’ αυτό το σχολείο. Ούτε καν να περάσω μπροστά από το κτίριο μπορώ, χωρίς να με κατακλύσει αυτό το αίσθημα σαπίλας και αηδίας.

Πιο μεγάλο ψέμα δεν υπήρχε. Τα κτίρια ήταν μεγάλα για να καλύψουν το κενό στην παιδεία, όπως οι ανασφαλείς άνδρες αγοράζουν ακριβά αυτοκίνητα για να καλύψουν το κενό στην αυτοπεποίθηση τους. Τα γήπεδα και οι βιβλιοθήκες ήταν για να θαμπώνουν τους περαστικούς και να παρηγορούν τους εσώκλειστους. Το «πρότυπο σύστημα» ήταν μια άχρηστη και ανόητη βλακεία. Και οι καθηγητές... Μια απλή αναπαραγωγή της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων να μεταδίδουν παραίτηση και μιζέρια.

Το σχολείο μου –και κατά συνέπεια όλος μου ο κόσμος μέχρι τα 18- ήταν μια βιτρίνα, μια ψευδαίσθηση που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Δε λέω, έμαθα από νωρίς να κατηγορώ το «σύστημα» και να λέω πως αυτό φταίει για όλα, που ήμασταν κολλημένοι με το διάβασμα και δε ζούσαμε. Αλήθεια ναι μεν, αλλά πόσα άλλα δεν είχα δει για τα όσα «μάθαινα» εκεί μέσα.. Το πρότυπο επιτυχίας που δεχόμουνα (ο επιτυχημένος επαγγελματικά πλούσιος με το μεγάλο σπίτι στα προάστια και τις γυναίκες στα πόδια του), ο τρόπος σκέψης (κρίμα για τους κατατρεγμένους, ευτυχώς εμείς είμαστε κανονικοί), η συμπεριφορά (να φέρεσαι ευγενικά, αυτό έχει περισσότερη σημασία από το να είσαι ευγενής). Όλοι και όλα είχαν στόχο να με κάνουν να δω τον κόσμο μέσα από ένα φίλτρο που δεν άφηνε να περάσει οτιδήποτε «δυσάρεστο» ή «ενοχλητικό» για την κυρίαρχη ιδεολογία. Και το κατάφεραν. Με την απερίσπαστη εμπιστοσύνη που δείχνει ένας μαθητής στο δάσκαλο του (ο εκπαιδευτικός έχει πάντα θέση εξουσίας, ας μη το ξεχνάμε), κατάπια όλα όσα διδάχθηκα.

Οι καθηγητές φρόντιζαν να είναι πάντα «σωστοί». Μιλούσαν με τρόπο που δε θα «προκαλούσε αντιδράσεις και αναστάτωση», βασικά μόνο βαρεμάρα προκαλούσαν. Δε συζητούσαμε ποτέ με τους καθηγητές μας και για οποιοδήποτε θέμα. Η «επικοινωνία» γινόταν ως εξής: ο μαθητής ρωτά, ο καθηγητής ανοίγει το βιβλιαράκι με τις «σωστές» (αποδεκτές, κανονικές) απόψεις και διαβάζει το αντίστοιχο λήμμα με ηρεμία, την ηρεμία ενός πνεύματος νεκρού από καιρό.

Γκέι; Ε αυτό απλά δεν υπάρχει. Όπως με όλα τα «αμφιλεγόμενα ζητήματα», έτσι και με την ομοφυλοφιλία. Ο μόνος τρόπος για να αποφευχθούν τα δυσάρεστα ερωτήματα εδώ ήταν ένας: σιγή. Το πιστεύετε ή όχι, τόσες λίγες φορές είχα πει τη λέξη «γκέι» μέχρι το τέλος του λυκείου, που ακόμα και τώρα μερικές φορές όταν την προφέρω ακούγεται ακαταλαβίστικη, χωρίς νόημα. Στο καλό μου το σχολείο, ποτέ κανείς από τους υπέροχους καθηγητές μου δε μου είπε πως σ’ αυτό τον κόσμο υπάρχουν γκέι και στρέιτ. Δεν αναφέρομαι στο αν είναι φυσιολογικοί ή όχι, αν γεννιούνται ή αν γίνονται, αν είναι ή όχι ευτυχισμένοι. Όχι βέβαια. Εξάλλου, για να δημιουργηθούν τέτοιου είδους ερωτήματα πρέπει κανείς να έχει ακούσει έστω για την ύπαρξη αυτού του σπάνιου είδους ανθρώπων.

Φτάνοντας στην ενηλικίωση (μεγάλη λέξη, ε;) και αποφασίζοντας πως ήρθε η ώρα επιτέλους να αποκαλύψω τη σεξουαλική μου ταυτότητα, κατάφερα να ψελλίσω μόνο ένα φοβισμένο, μασημένο «είμαι γκέι». Σήκωσα το πανί του μέσα μου και αντί για την ταυτότητα μου ξεσκέπασα μόνο θραύσματα: αποσπασματικές εικόνες, σπασμένες προτάσεις, λέξεις ασύνδετες, ανέκφραστα απωθημένα. Δεν ήξερα ποιον να κατηγορήσω. Χωρίς δεδομένα, χωρίς ερεθίσματα, χωρίς γνώσεις, μόνο αυτό είχα καταφέρει να φτιάξω.:-(

Αυτό με έβαλε σε κίνηση. Έψαξα νέα δεδομένα, προσπάθησα να ανασυγκροτηθώ, μου πήρε χρόνο αλλά κάτι ψιλοκατάφερα και σιγά-σιγά σήμερα η ταυτότητα μου έχει αρχίσει να αποκτά μια συνοχή. Χρειάστηκε να σηκώσω πολλές πέτρες και να κοιτάξω από κάτω για να βρω ό,τι χρειαζόμουν. Βρήκα και πολλά «άχρηστα», που όμως έκαναν κι αυτά τη δουλειά τους (βλ. σεισμοί). Αυτό όμως που σίγουρα κατάλαβα ήταν το πόσο λίγα ήξερα για τον κόσμο μέσω του σχολείου, πόσα μου είχαν κρύψει εντελώς.

Το σχολείο μου ήταν εκλεπτυσμένο. Ήξερε να πετυχαίνει το στόχο του χωρίς βαρβαρότητες: Ό,τι σε ενοχλεί, εξαφάνισε το. Κάν’ το αόρατο. Αόρατος. Αυτό ήμουνα για όλους ως προς τη σεξουαλική μου ταυτότητα. Κι αφού δεν υπήρχα, δεν υπήρχε λόγος συζήτησης. Το να αποσιωπάς την ίδια την ύπαρξη μιας ομάδας δεν είναι το ίδιο ρατσιστικό – αν όχι χειρότερο – με το να μιλάς αρνητικά για αυτήν;

Την ίδια αποσπασματική εικόνα που είχα εγώ για τον εαυτό μου την έχουν όλοι οι πρώην συμμαθητές μου για την ομοφυλοφιλία ακόμα και σήμερα. Έτσι, για να συμπληρώσουν τα κενά πήραν τα στερεοτυπικά πρότυπα της τηλεόρασης μαζί με τις απόψεις των γονιών τους και να πως γίνεται ένας ρατσιστής.

Δε θέλω άλλο πια να είμαι αόρατος. Δε θέλω να υπάρχουν πια καθηγητές όπως αυτοί που είχα, θέλω φωνές που να μεταδίδουν τη σπίθα κι όχι φωνές που προσπαθούν να διατηρήσουν ισορροπίες αναπαράγοντας τα παλιά βιβλία, τις χιλιοειπωμένες politically correct απόψεις.

Το ξέρω πως με τις κατηγορίες δε βγαίνει τίποτα. Τουλάχιστον όμως έδιωξα ένα φορτίο ενοχών από πάνω μου κι αυτό θα με βοηθήσει προσωπικά. Αν μπορούσα να στείλω ένα μήνυμα στον 15χρονο εαυτό μου που τώρα μπαίνει στο λύκειο, θα του έλεγα «Ψάξε». Τα πράγματα δεν έχουν μόνο μια ερμηνεία και πάντα υπάρχει αντίλογος για όλα. Αυτό ήταν που δεν ήμουν σε θέση να ξέρω τότε.

Αν κάτι φοβάμαι, αυτό είναι το σκοτάδι. Πάμε να αλλάξουμε τα φώτα στο σχολείο μου;