Από το σχολείο ακόμα θυμάμαι να απορρίπτω με αήδια τις πατριωτικές μπούρδες που προσπαθούσαν να μας περάσουν περι εθνικής ενότητας, την ώρα που μεγαλώνοντας βρισκόμουνα να νιώθω όλο και πιο ξένος με την κυρίαρχη νεοελληνική κουλτούρα και τους ελληναράδες . Δεν μπορούσα να βρω το καταφύγιο που ο μέσος πατριώτης βρίσκει στην αγκαλιά του έθνους . Όταν στα 15 μου ανακάλυψα το 10% με το έντονο αίσθημα κοινότητας και πολιτικώς ορθού που παρείχε με τα κείμενα του, μου ήρθε η αποκάλυψη : υπήρχαν γκέι, με άποψη, διασκέδαζαν ελεύθερα, είχαν κίνημα, υπήρχαν . Βρήκα γρήγορα το καταφύγιο μου στο λεγόμενο gay nation και μπόρεσα να προσδιορισθώ έναντι των Άλλων ,χτίζοντας σιγά σιγά μια ομοφυλόφιλη ταυτότητα . Ανεξάρτητα από τη διάψευση ή μη των προσδοκιών μου από το εγχώριο gay nation, είναι αλήθεια πως η γκέι κοινότητα ,όχι πολύ μετα το stonewall, με την ενεργή παρουσία της δεν άργησε να μπεί στο τριπάκι της ομοιογενούς και αλληλέγγυας κοινότητας . Να συχνάζει σε συγκεκριμένες περιοχές των μεγαλουπόλεων(βλ.Γκάζι για την Αθήνα), να προσδιορίζεται με σύμβολα και σημαίες . Να προβάλλει ως ομοιογενής μειονότητα με κύριο ή μάλλον μοναδικό ενοποιητικό στοιχείο το σεξουαλικό προσανατολισμό . Οι ομοφυλόφιλοι απέκτησαν εν ολίγοις μια ξεχωριστή κοινωνική παρουσία, αποτέλεσαν διακριτά υποκείμενα.
Τα πράγματα δεν ήταν όμως πάντα έτσι .
Σύμφωνα με τον Φουκώ πριν το 18ο – 19ο αιώνα, πριν δηλαδή τη δημιουργία των πρώτων εθνικών κρατών και την εγκαθίδρυση του καπιταλισμού «η σοδομία-εκείνη του παλιού αστικού ή εκκλησιαστικού δικαίου- ήταν ένας τύπος απαγορευμένης πράξης, ο αυτουργός της δεν ήταν παρα το νομικό της υποκείμενο . Ο ομοφυλόφιλος του 19ου αιώνα γίνεται μια φυσιογνωμία: ένα παρελθόν, μια ιστορία και μια παιδική ηλικία, ένας χαρακτήρας, ένας τρόπος ζωής.». Η ομοφυλόφιλη ταυτότητα μέχρι τότε δεν υπήρχε, δεν νοούνταν ως έννοια . Υπήρχε απλά το έγκλημα της σοδομίας, όχι ελαφρύτερο από εκείνο της μοιχείας . Η θεμελίωση και αποκρυστάλλωση της σεξουαλικής ετερογένειας που επιχειρήθηκε από την άνοδο του καπιταλισμού και έπειτα εξηγεί ο Φουκώ είχε ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στο άτομο και την περαιτέρω καταστολή των μη παραγωγικών σεξουαλικοτήτων . Απο την άλλη η Judith Butler, θεωρητικός του queer theory υποστήριζε πως η θεμελίωση της ετεροκανονικότητας επιτυγχάνεται με την ίδια την ύπαρξη των «μη νόμιμων» σωμάτων και κατ’επέκταση και σεξουαλικοτήτων . Ο ετεροφυλόφιλος εν ολίγοις για να προσδιοριστεί ως τέτοιος και να οικοδομήσει ταυτότητα οφείλει να διαφοροποιηθεί από τον ομοφυλόφιλο και vice versa . Πρόκειται δηλαδή για ένα μηχανισμό που παράγει τα υποκείμενα κατά τέτοιο τρόπο ώστε αυτά να έχουν αντίπαλο-έναν «εχθρό» . Αυτός ο «εχθρός» μπορεί να είναι ο αλλοεθνής, ο αλλόθρησκος, ο σεξουαλικά διαφορετικός .Στον ίδιο μηχανισμό φαίνεται να υπακούει και η σύγχρονη gay ταυτότητα : απέναντι της έχει τους στρέιτ («Οι straight χωρίζονται σε δυο κατηγορίες:
σε εκείνους που μας μισούν καταπρόσωπο και
σε εκείνους που μας μισούν πίσω από την πλάτη μας.» τάδε έφη Μπράιν στην εξαιρετικά ποπ για τους γκέι σειρά Queer as Folk) , είναι τρέντυ , καλλιτεχνική και το κυριότερο έχει λεφτα . Ο τρόπος με τον οποίο συγκροτήθηκε η γκέι κοινότητα (και στην Ελλάδα όπου εισήχθη) δεν διαφέρει από τη συγκρότηση κοινοτήτων όπως το Έθνος (επίσης εισαγόμενη έννοια) όπου δηλαδή προτάσσεται το στοιχείο της αλληλεγγύης και ομοψυχίας εξαλείφοντας κάθε ταξική διαφοροποίηση και προσανατολίζοντας το άτομο προς την υποταγή ή στην καλύτερη περίπτωση το συμβιβασμό . Προκειταί δηλαδή για ένα κοινωνικό κατασκεύασμα. Και μάλιστα κατασκεύασμα όχι απελευθερωτικό, αλλα αντιθέτως κατασταλτικό για τις σεξουαλικότητες που δεν συμβιβάζονταν με την παραδοσιακή νόρμα .
Για να μην πολυλογώ άσκοπα όμως, αυτό στο οποίο θέλω να καταλήξω είναι πως το gay δεν μου είναι αρκετό να μπω μέσα του και να το υιοθετήσω . Αντίθετα έχω πολλές αμφιβολίες για την υιοθέτηση μιας τέτοιας ταυτότητας . Γιατί δεν είμαστε ούτε μειονότητα , ούτε «αυτοί» είναι πλειονότητα . Γιατί απλά δεν είμαστε «εμείς» κι «αυτοί» . Τέτοιοι διαχωρισμοί έχω την εντύπωση πως φέρνουν και στρεβλές εικόνες .
Η οικοδόμηση σε κάθε περίπτωση αυτόνομα(και όχι σχετικιστικά) μιας νέας ταυτότητας, με τα δικά μας μέτρα αλλά και με μέτρα που να μπορούν να ισχύουν για όλους είναι για μένα το ιδανικό . Χωρίς να υποστηρίζω πως η ύπαρξη μιας κοινότητας είναι αρνητική κατ’ ανάγκη . Σίγουρα όμως δεν είναι αρκετή .Γιατί όπως είπε ο Αύγουστος Κορτώ στη συνεντευξή του στο 10%:Το να κερδίσεις την ελευθερία σου είναι μια ιδιωτική διαδικασία. Η ελευθερία που δεν κερδίζεις μόνος σου δεν είναι ποτέ δική σου.
7 σχόλια:
Παιδια που εισαστε;
Μπειτε msn
Απορίες:
Αποκατηγοριοποιώντας, και κυρίως εξατομικεύοντας, πώς μπορεί κανείς να διεκδικήσει δικαιώματα σε πολιτικό επίπεδο;
Άλλωστε και η θεωρία queer εκεί ακριβώς πάσχει σε σχέση με το παραδοσιακό gay κίνημα. Καταλήγει να λειτουργεί απολιτικά, ενισχύοντας το status quo, τους προνομιούχους σε βάρος των λιγότερο τυχερών.
Είναι τυχαίο άραγε ότι ευδοκιμεί στον λεγόμενο πρώτο κόσμο;
Διευκρίνησα και στο κείμενο μου για να μην υπάρξει παρανόηση πως δεν υποστηρίζω ούτε το σχετικισμό ούτε την ιδιώτευση αλλά την αυτονομία, έννοια σίγουρα διαφορετική . Συγκεκριμένα έγραψα πως «Η οικοδόμηση αυτόνομα(και όχι σχετικιστικά) μιας νέας ταυτότητας, με τα δικά μας μέτρα αλλά και με μέτρα που να μπορούν να ισχύουν για όλους είναι για μένα το ιδανικό» . Το να καταφέρεις να εντάξεις το συλλογικό μέσα στον τρόπο σκέψης σου και ταυτόχρονα να πετύχεις τον αυτοκαθορισμό σου σίγουρα δεν είναι καθόλου εύκολο ή απλό . Χρειάζεται ενδοσκόπηση , παιδεία και κριτική σκέψη . Πράγματα πολύ σπάνια στην ετερόνομη κοινωνία στην οποία ζούμε , όχι όμως και ακατόρθωτα . Δεν υιοθετώ ούτε μια αφ’υψηλού απόρριψη του κινήματος ούτε καμιά ελιτίστικη αντίληψη . Δεν απορρίπτω το γκέι κίνημα και συνακόλουθα τη γκέι ταυτότητα , τα κριτικάρω . Λέω πως δεν είναι αρκετά .
Το παραδοσιακό κίνημα έχει πετύχει πολλά, έχει πέσει όμως σε πολλά λάθη . Το κυριότερο «λάθος» του είναι κατ’εμε η αφομοίωση του από την κυρίαρχη ιδεολογία , η οργάνωση του με τους όρους των κυρίαρχων, με αποτέλεσμα και το ίδιο να δημιουργεί αποκλεισμούς . Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Γαλλίας όπου το lg (παρακαλώ αν βρεθούν τα άλλα γράμματα ας επικοινωνήσουν μαζί μας) κίνημα πέτυχε το PACS αλλά έμεινε απαθές στα μέτρα για την ουσιαστική ποινικοποίηση της πορνείας και τα ρατσιστικά μέτρα κατά των τρανς που υποχρεώνονται να κάνουν ψυχιατρικές εξετάσεις . Κι αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα . Η κριτική προς το κίνημα είναι απαραίτητη , όμως δεν γίνεται . Παπαγαλίζονται τα ίδια πράγματα περι αστικών δικαιωμάτων από συνταξιούχους συνδικαλιστές που όσο απαραίτητα κι αν είναι δεν είναι όμως αρκετά .
Για να μην ξεφύγω όμως από το θέμα πιστεύω πως κ ά θ ε άνθρωπος είναι ικανός για την ελευθερία του αρκεί να του δοθούν οι ευκαιρίες .Και η γκέι ταυτότητα δεν του τις παρέχει , αν όχι τον εμποδίζει να φτάσει σε αυτές καθώς λειτουργεί στα πλαίσια μιας φαντασιακής κοινότητας όπως προσπάθησα να εξηγήσω στο κείμενο . Η υπέρβαση λοιπόν της γκέι ταυτότητας και των ορίων που θέτει είναι κατ’εμέ απαραίτητη .
Σχετικά με τη θεωρία queer δεν νομίζω πως εκεί εντοπίζεται η « αδυναμία» της . Η ριζοσπαστικότητα της την κάνει λιγότερο «αποτελεσματική», αν και διατηρώ κάποιες επιφυλάξεις για το τι είναι αποτελεσματικό και τι όχι , θεωρώ πάντως λάθος μια απορριπτική ή εχθρική στάση απέναντι στο γκέι κίνημα . Τώρα αν διατηρεί το status quo, απλά διαφωνώ . Και το γιατι ευδοκιμεί μόνο στον πρώτο κόσμο νομίζω είναι αυτονόητο . Το gay thing είναι πιο εύπεπτο για να περάσει σε περισσότερες περιοχές όπου δεν υπάρχει ίσως και ανάλογη παιδεία για κάτι παραπάνω.
Όλα αυτά χρειάζονται συζήτηση εντός του κινήματος αγαπητέ erva_cidreira η οποία όμως δυστυχώς δεν γίνεται…
Αντώνη, το κείμενό σου είναι ένα υπέροχο κείμενο, άξιο να συζητηθεί, κάτι που δυστυχώς το βλέπω λίγο χλωμό, αλλά δεν παύει να είναι ένα κείμενο που θεωρητικολογεί.
Και ξέρεις η θεωρία είναι χρήσιμη, όσο και η πυξίδα, για να μας δείχνει σταθερά τον Βορρά και να μας βοηθάει να μην χανόμαστε σε λάθος κατευθύνσεις. Όμως ο δρόμος προς τα εκεί ανοίγεται με τα παραδοσιακά μέσα.
Είσαι πολύ νέος και προφανώς πιστεύεις ότι υπάρχει άπειρος χρόνος για την αναζήτηση του ιδανικού, μέσω της ενδοσκόπησης, της παιδείας και κριτικής σκέψης. Μόνο που για τους περισσότερους και ο χρόνος και όλα τα υπόλοιπα είναι πολυτέλειες που δεν τις έχουν.
Δες για παράδειγμα την επείγουσα περίπτωση που μας απασχολεί τις μέρες αυτές με τον Ιρανό που το ελληνικό κράτος θέλει να απελάσει.
Πιστεύεις ότι εφαρμόζοντας τα όσα σωστά επισημαίνεις για την περιοριστική λογική των ταυτοτήτων, θα μπορούσε να υιοθετηθεί η υπερασπιστική γραμμή ότι είναι πολίτης του κόσμου και queer κι επομένως κακώς απελαύνεται στο Ιράν ή, με το δεδομένο ότι η σεξουαλική ταυτότητα του – όπως, υποτίθεται, όλων - είναι ρευστή, δεν κινδυνεύει με την απέλασή του εκεί;
Έχω τη βεβαιότητα ότι η κριτική προς το γκέι κίνημα μπορεί να είναι χρήσιμη και γόνιμη, αρκεί πρώτα να υπάρξει (ελληνικό) γκέι κίνημα.
Και η αναμφίβολα απαραίτητη υπέρβαση της γκέι ταυτότητας και των ορίων της προϋποθέτει την ύπαρξη ομοφυλοφίλων με συγκροτημένη γκέι ταυτοτική συνείδηση.
Διαφορετικά όλα αυτά δεν είναι παρά μόνο λόγια.
Άλλωστε γι’ αυτό δεν μιλάμε για queer theory και gay movement;
Ωστόσο, ναι, η συζήτηση εντός του «κινήματος» αποτελεί επιτακτική ανάγκη και, έχεις απόλυτο δίκιο, δυστυχώς δεν γίνεται.
Και κάτι ακόμη. Εκτός από το γαλλικό υπάρχουν κι άλλα «εθνικά» κινήματα με πολύ πιο ενδιαφέροντες προβληματισμούς και αξιόλογες επιτυχίες.
πράγματι θεωρητικολογώ, απλά σκέψεις αποτύπωσα κι όχι το απόλυτα σωστό δόγμα...και ξαναλέω πως δεν απορρίπτω τα παραδοσιακά μέσα που προφανώς πρέπει να χρησιμοποιηθούν στην περίπτωση του Ιρανού.Απλά θέλησα να αμφισβητήσω αυτά που για πολλούς είναι αυτονόητα.
Ας πούμε και το ότι δεν υπάρχει χρόνος είναι αυτονόητο; δεν θα ήταν ωραίο να μπορούσαμε να το αλλάξουμε;
τώρα περι "κινήματος" και "θεωρίας" κι εδω έχω πολλές επιφυλάξεις για το περιεχόμενο των όρων αλλά ας μην επεκταθώ καλύτερα.
Λυπάμαι αν σου έδωσα την εντύπωσα ότι διαφωνώ μαζί σου.
Κι ούτε υποτιμώ την αξία των θεωρητικών αναζητήσεων.
Γι' αυτό μάλλον με στενοχωρεί το ότι δεν επιθυμείς να επεκταθείς στις σκέψεις σου, ή έστω στις επιφυλάξεις σου.
Από τον διάλογο, όταν γίνεται σοβαρά και καλοπροαίρετα, όλοι βγαίνουμε κερδισμένοι.
Γιατί, έχεις απόλυτο δίκιο, αυτονόητο δεν είναι τίποτα.
όχι οκ δεν το πήρα κάπως, δεν θέλω να επεκταθώ επειδή είναι σύνθετο ζήτημα και θέλει ανάλυση και δεν θα ήθελα βιαστική κρίση, αρκούμαι απλά στο ότι έχω επιφυλάξεις...
αν έχω αμυντικό ύφος σόρρυ:-)απλά προσπάθησα να αποφύγω παρεξήγηση σ'αυτά που έγραψα
Δημοσίευση σχολίου